A'dan Z'ye Internet

[mucit]

a'dan z'ye internet

İnernet'de dolaşırken devamlı terimler ve tanımlamalar ile karşılaşıyoruz. Bu terimleri bilmedende gayet rahat kullanabilirz internet'i tabiki. Ama madem kullanmaya başladık bu mereti o zaman karşımıza çıkan bu terimlerin en azından çokca kullanılanları bilelim. İşte size sık sık karşımıza çıkan internet terimleri için küçük bir sözlük.

A.

Ağ:bilgisayar dünyasında iki eğilim mevcuttur. Bir tarafta bilgisayarlar devamlı kişiselleşirken, bir yanda da devamlı bir birlerine bağlanmaya çalışırlar. Bilgisayarlar boy göstermeye başladığı zamanlardan beri devamlı onları birbirlerine bağlamak isteriz. Ağ basit olarak bir birleriyle iletişim halinde bulunan bilgisayların oluşturduğu toplulukdur. Ofis içerisinde ki bir kaç bilgisayarı birbirine bağlamak "ağ" iken yüzbinlerce bilgisayarı birbirine bağlayan internet'te bir ağdır.

Alan adi sİstemİ (dns): Internet'te milyonlarca insanın birer e-posta adresi var.peki siz bir arkadaşınıza e-posta attığınızda posta nasıl oluyorda arkadaşınıza erişiyor hiç düşündünüzmü? Dünyadaki tüm internet adreslerini "aklında" tutan bir makina mevcut olabilirmi?tabiki hayır!aslına bakarsanız bir arkadaşınıza e-posta attığınızda, postanız verdiğiniz adrese gitmek için epey yol katediyor.İşte bu yoldaki durak noktalarından biri de dns adı verilen adres makineleri.bu makinelerin tek görevi verdiğiniz adresin ip numarasını bulmak.dünya üzerine dağılmış binlerce dns hizmet makineleri sayesinde istediğiniz adrese çok kısa zamanda ulaşabiliyorsunuz.binlerce olması ise son derece yararlı. Düşünsenize bu tür makinalaradan 5-10 tane olduğunu! Tam bir felaket olur, internette bir yere ulaşılması mümkün olamazdı.

Arama servİslerİ: Internet'te en büyük sıkıntı aradığınız bilgiyi bulabilmek. Internet kontrolsüz bir şekilde büyüyor, yararlı bilgiler olduğu kadar hiç bir işe yaramaz bilgilerle de dolup taşıyor. Peki bu bilgi okyonusunda yönümüzü nasıl bulacağız?. Arama servisleri işte bu nokta da imdadımıza koşuyor. İstediğiniz bir bilginin bulunduğu adresi arama servislerine aratabilirsiniz. Bu size çok büyük zaman kazandıracaktır. Tek yapmanız bir arama servisinin adresine bulmak istediğiniz bilgi ile ilgili bir anahtar kelimeyi aratmak. Kısa sürede verdiğiniz anahtar kelime ile ilgili adresler bulunacaktır. Arama servisleri bize bir yere kadar rehberlik ediyor, fakat onlarda bu bilgi okyanusunda kaybolabiliyorlar.
Archie: Eskiden world wide web -kısaca www- bu kadar yaygın değildi. Internet çoğunlukla e-posta ve ftp amacıyla kullanılırdı. İşte o zamanlardan kalma bir arama servisi "archie".en büyük avantajlarından biri archie ile e-posta aracılığıyla da arama yapabilir olması. Tek yapmanız bu hizmeti veren bir sevis makinasına hangi kelimeyi araştırmak istediğinize dair bir e-posta atmak.en kısa zamanda yine bir e-posta ile cevap gelecektir.
Arpanet: Her şeyin başlangıcı!internet'in çocukluk ismi. Abd hükemeti çıkabilecek olası bir savaşta haberleşme ağının çökmemesi için bir "yol" bulunmasını istiyor. Sanırım kimse bulunan bu yolun başından büyük işlere kalkışacağını tahmin etmemiştir! Abd hükemtinin direktifi üzerine arpanet adı verilen askeri bilgisayar ağı kuruluyor. Sonraları bu ağ bir çok değişik hükümet kuruluşunun katılmasıyla büyeyecek ve bağımsızlığını ilan edecektir!
Altavİsta:İşte internet'te en fazla kullanılan arama servislerinden biri.digital tarafından geliştirilen bu arama makinesi internet'te veri tabanı en geniş ve en hızlı arama makinesi olarak biliniyor. Gerçekten de altavista'da aradığınız bilgi ile ilgili adresleri bulamamak çok zor.yalnız her güzelin bir kusuru olduğu gibi altavistanın'da bir kusuru var. Internetteki en geniş veri tabanına sahip olacağım derken bir çok gereksiz bilgiyide barındırıyor.eee ne yapalım bu kadarına da katlanacağız artık!
Active-x: Mıcrosoft'un sun microsystem'in java'sına karşı çıkardığı bir program geliştirme dili.internet üzerinde kullanılabilecek programlar üretmek için kullanılıyor.Şu sıralar java ile çok sıkı bir yarış içerisinde.kimin kazanacağı ise ilerki günlerde (belkide yıllarda) belli olacak.
B.
Bernes lee, tim: Alın size bir başlangıç daha.bu zat-ı muhterem html dilini ilk geliştiren ve böylece world wıde web'ide yaratan adam.bernes genova'da bir fizik labaratuarında çalışırken çalışmalarını internet üzerinde meslektaşları ile paylaşabilmek için bir yol arıyor. Bir çok parlak icat da olduğu gibi html dili ve web onu geliştiren barnes'ın düşündüğünden daha fazla işe yarıyor.bu gün world wıde web internet'in en fazla kullanılan servislerinden.
D.
Download.com: İşte internet, işte paylaşım! Internet'i internet yapan en güzel etmenlerden biri.İstediğiniz, ihtiyacınız olan her tür konu hakkında irili, ufaklı programı internet'ten bulabilir ve kendi bilgisayarınıza çekebilirsiniz. İşte bu alanda sivrilmiş ve en "iyi"lerden biri kabul edilen download.com..İçerdiği binlerce program ile bizlere hizmet veriyor. Böyle bir yazıda ona yer vermemek olanaksızdı!
E.
E-posta:telefondan sonraki en büyük icat! Er yada geç klasik posta hizmetlerinin yerine geçeceği kesin gözle bakılan bir mucize! Abarttım mı? Hiç sayılmaz. Çoğunlukla telefon hatlarını kullanan e-posta: Isminden de anlaşılacağı gibi elektronik postalama sistemidir. Dünyadaki hangi servis binlerce kilometre öteye bir haberi,bir bilgiyi bu kadar çabuk ve bu kadar ucuz taşıyor?internet'ten önce de var olan e-posta kavramı internet'le birlikte tüm dünyayı sardı.e-posta nın kullanılması çok kolay. Tek yapacağınız postanın gideceği elektronik edresi yazmak, yazınıza bir başlık iliştirip göndermek. Postanız 3-4 dakika içinde istediğiniz yere ulaşacaktır. E-posta nın mucizeleri bu kadarla da kalmıyor. E-posta sayesinde haber gruplarına üye olarak ilgilendiğiniz konu üzerinde dünyanın bir çok değişik ülkesinden değişik insanlarla konuşabilirsinizde! Telefonmu? Benim telefonum henüz bu kadarını beceremiyor!
Eudora: Eudora microsoft windows programı için geliştirilmiş bir e-posta programıdır.Şimdiler de web browser adı verilen netscape yada internet explorer programları eudora'nın yaptığı işi üstlenmiş durumda.ama yalnızca e-posta kullanıcak olanlar için bu gelişmiş programları edinmek kuşkusuz gerekli değil. Download.com gibi web site larından bulabileceğiniz eudora ile kolayca e-posta atabilir, size gelen e-postaları cevaplandırabilirsiniz.
F.
Finger: Amerikalılar yaptıkları programlara hiç düşünmeden garip isimler verebiliyorlar. İşte türkçe karşılığı "parmak" olan finger; windows işletim sisteminde kullanılan bir program. Internet üzerinde sorgulama yapmak için kullanılıyor. Finger programını kullanarak e-posta adresi olan biri hakkında yada bir sistem hakkında bilgi alabiliyorsunuz.
Firewalls: Ne acıki internet'te kötü niyetli insanlarda var. Kendilerine "hacker" adı veren bu insanlar bilgisayar sistemlerine girip her şeyi alt üst etmeyi iş edinmişler. İşte bilgisayar sistemlerini bu gibi kötü niyetli kişilerden korumak için kullanılan programlara firewalls adı veriliyor. Fakat tam anlamı ile güvenli değiller. Firewall'u delmeye kafaya koymuş bir hacker gerçekten yetenekli ise bu güvenlik sistemlerinde bir zayıf nokta bulabilir.internet'te güvenlik en çok tartışılan konulardan biri. Çok daha güvenli sistemler çıkana kadar biz de firewall'lara güvenmek zorundayız. Ftp: World wide web servisi icat edilmeden önce internet'te en fazla kullanılan servis ftp idi. " file transfer protocol"un baş harflarinden oluşan ftp ; başka bir bilgisayardan kendi bilgisayarınıza dosya çekmek yada tam tersi kendi bilgisayarınızdan başka bir bilgisayara dosya göndermek için kullanılır. Www ile biraz gözden düşen ftp halen en fazla kullanılan servislerden biri. Www ye göre dezavantajı grafik arabirimi içermemesi ve kullanımının biraz daha zor olması. Avantajı ise yalnızca metinden oluştuğu için hızlı olması. Cuteftp gibi windows işletim sistemi üzerinde çalışan ftp programları ile artık kullanımı daha kolaylaşan ftp pek vazgeçilebilecek bir servis değil.
G.
Gates bill: Şimdi bill amcada nereden çıktı diye sormayın! Bill gates bilgisayarın "b" sinin geçtiği her alanda ortaya çıkar! Onun o alanda bulunması bile yeterlidir! Gates' in başkanı olduğu microsoft başlangıçte internet'i biraz küçümsediyse de en sonun da kayıtsız kalamadı ve bütün stratejilerini değiştirdi. Microsoft'un netscape navigator'a karşı yaptığı web browser'ı internet explorer birden en öncelikli program oluverdi.hatta bazıları ie nin wındows'un yeni sürümünden bile öncelikli olduğunu söylüyor. Microsoft bir yandan ie yi geliştirirken diğer yandan da java programlama diline karşı axtivex'i geliştiriyor. Yani anlaşılan bill amcanın aklı sonradan geldi ama tam geldi!
Gopher: Gopher' da bir diğer arama servisi.archie gibi gopher'ıda e-posta ile kullanabiliyorsunuz. Archie göre kullanımı daha kolay olan gopher'a aslında grafik ara birimi olmayan www de denebilir. Aradığınız bilgiyi bulmak için menüler kullanıyorsunuz. Bütün bilgiler kategorize edilmiş durumda. Örneğin "mona lisa" tablosu ile ilgili bir araştırma yapıyorsanız "arts" menüsüne bakıyor ve gittikçe dallanarak sonuca ulaşıyorsunuz.
H.
Haber grupları: Internet'in en fazla ilgi çeken servislerinden biridir. Aynı konularla ilgilenen insanların bir araya gelerek oluşturdukları haber gruplarını kullanarak sizde ilgilendiğiniz konular hakkında sohbet edebilir bilginizi paylaşabilirsiniz. Dünyanın her yerinden değişik insanlarla tanışma fırsatı veren bu gruplara her gün yenileri ekleniyor.
Html:"hyper text markup language"in kısaltması. Html, world wide web sayfalarının oluşturulmasında kullanılan bir dildir. Html diğer bilgisayar dillerine kıyasla öğrenilmesi çok daha kolay olan bir dildir. Bu kolay öğrenilebilirliği sayesinde bilgisayar dilleri ile hiç bir ilgisi olmayanların dahi www sayfası yaratmasına izin vermiştir. Belki de www nin bu kadar çabuk gelişmesinde en önemli rol html dilinin kolaylığıdır. Html yazmak için çok kullanışlı programlar olsa bile ms-dos un editoru gibi her hangi bir editorle de html kodu üretilebilir. Geçen yıllar içerisinde html dili de kendini yeniledi. Artık ms internet explorer ve netscape comminacator dynamic html dilini destekliyor.
I.
Irc: " internet relay chat" in kısaltması. Irc ler dünya üzerindeki bütün internet kullanıcıların biraraya gelerek gerçek zamanda sohbet ettikleri yerlerdir. Irc servisi veren bir adrese bağlandığınızda çeşitli konu başlıkları altında açılmış odalar görürsünüz. Sizi ilgilendiren bir oda gördüğünüzde hemen girip sohbete katılabilir yada kendiniz bir oda açabilirsiniz, hem de istediğiniz her konuda!
Ip: "internet protocol" ün kısaltması. Herkesce kabul edilmiş bir adresleme sistemi. Merkezi abd de olan gsi adlı kuruluş tarafından verilen ip adresleri sayesinde aynı adresin birden fazla makinaya verilmesi önlenmiş oluyor. gibi harflerle ifade dilmiş bir adres aslında rakamlardan oluşur, örneğin 195.174.54.34 gibi. Buradaki ilk iki rakam aynı telefon sisteminde kullanıldığı gibi alan ülkelerin alan kodlarını ifade ediyor.195.174 türkiyenin alan kodu. Bunun gibi her ülkenin ayrı alan kodu var. Bu sayede bir makinaya verilen adres başka bir makinaya verilmiyor.
Intranet: Ofis içi internet olarak adlandırılabilir. Internet'in çok kullanışlı olması sonucunda ofislerde de internet teknolojilerinin kullanılması düşünülmüş ve ortaya intranet kavramı çıkmış.
Internet servİs saĞlayicilar:internet servis sağlayıcılar bizim internete bağlanmamızı sağlayan şirketler. Genelde bir yada bir kaç ana makina üzerinden birden çok modem ve telefon hattıyla hizmet veren bu firmalar sürekli olarak internet ile bağlı durumda kalırlar ve pek tabi size sundukları bu hizmet karşılığında cüzdanınızı hafifletirler!
Internet explorer: Mıcrosoft'un web browser'ı . Internet explorer ile web sayfalarını alabilir, ftp yapabilir, e-posta atabilir, haber gruplarına üye olabilirsiniz. 3.0 versiyonu ile kullanıcı sayısına oldukça artıran internet explorer netscape'in navigator'unun en büyük rakibi.
J.
Java: Sun microsystem'in fırtınalar yaratan programlama dili. Java internet üzerinde çalışacak programlar yazmak için kullanılan platformalardan bağımsız bir dil. Şu ana kadar java diliyle yazılmış kayda değer bir program yok. Ama ardarda büyük yazılım şirketleri java'yı desteklediklerini açıklıyor. Önümüzdeki yıllar içerisinde java ile yazılmış programlar bekleniyor. Java şimdilik web sayfalarında kullanılan kayan yazılar gibi küçük işlerde kullanılıyor. Sanırım bu devin doğması biraz uzun sürecek.
N.
Netscape: Netscape internet dünyasında en fazla tanınan şirketlerden biri. Netscape in web browser'ı navigator da haliylen dnyada en fazla kullanılan web browserı.bu günler de microsoft'un internet explorer'ı ile şiddetli bir rekabete girmişi olan netscape pazar payını kaybetmemek için çaba harcıyor. Netscape firmasının son web brovser'ı netscape communucator. Bu ürünle netscape yarışta bir adım öne geçmiş gibi gözüküyor ama microsoft'un da soluğu ensesinde!
Network computer: Kısaca nc diyebileceğimiz network computer aslında yeni çıkmış bir kavram değil. Pc ler icat edilmeden önce güçlü makinalara bağlanan terminaller vasıtasıyla bütün işler gerçekleştiriliyordu. Pc lerin yaygınlaşması ile bu sistemden vazgeçildi taki internet bu kadar yaygınlaşana kadar. Günümüzde nc lerin yeniden gündeme gelmesinin sebebi sırf internet'e bağlanmak için binlerce dolarlık pc lere ihtiyaç olmaması. Fiyatı 400-500$ olan nc lerle internete bağlanabilirsiniz. Fakat nc lerin de dezavantajları var. Mesela hard diskleri yok. Bunun için tüm verileriniz sizden kilometrelerce ötedeki servis aldığınız şirketin bilgisayarında sizin için ayrılmış bölümde duruyor. İnsanların bu duruma alışıp alışamayacağı şimdilik bilinmiyor. Microsoft gibi bütün pazarı pclere baplı olan firmalar - her ne kadar destekler görünseler de- nc ye karşılar. Pc-nc savaşının galibi sanırım önümüzdeki 3-4 yıl için de ortaya çıkacak.
O.
Omurga:evimizden yada işyerlerimizden internete bağlanmak istediğimiz zaman telefon hatlarını kullanarak servis sağlayıcı kurumlara bağlanıyoruz. Peki servis sağlıyıcımız nereye bağlı? İşte servis sağlayıcınızda internet bağlantısının devamlı açık olduğu omurgaya bağlı. Türkiyede İstanbul-ankara-İzmir arasında bir omurga var.ayrıca yurt dışı içinde ankara ve İstanbul başka omurgalara bağlı. Türkiye de omurga turnete aitken yabancı ülkeler de özel şirketler kendi omurgalarını kurup kullanıcılarına servis verebiliyorlar.
Q.
Quick time: Apple tarafında üretilmiş bir film ve ses oynatıcısı. Quick time dosyaları avı gibi diğer video formatlarında daha az yer kaplıyor ve kullanıcı filime alınmış görüntüyü döndürebiliyor uzaklaşıp yakınlaşabiliyor. Internet ile öenem daha fazla artan bir program.
S.
Smileys: E-posta atarken çekilen en büyük sıkıntı insanların duygularını yazı ile ifade etmekte zorlanmaları. Eğer yazdığınız şeye dikkat etmezseniz postanızı okuyan insan belki de sizin hiç bir kötü niyetiniz yokken kızdığınızı yada dalga geçtiğinizi sanabilir. Bunun gibi yanlış anlamaları önelemek için bir takım krakterler kullanılmaya başlamış. Örneğin :- ) işareti sizin güldüğünüzü yada şaka yaptığınızı açıklar :- ( ise üzüldüğünüzü.İşte bu şekilde smileyleri kullanarak duygularınızı daha iyi ifade edebilirsiniz.
SÖrf: Internette sorf yapmak world wide web sayfaları üzerinde gezinmek anlamında kullanılıyor. Gerçektende sanki denizde sörf yapar gibi -rüzgar sizi nereye götürürse- web sayfaları üzerinde oradan oraya gezebilirsiniz. Öyleki başlangıçta gitmek istediğiniz yerle hiç alakasız bir yerde bulabilirsiniz kendinizi. Internette amaçsızca gezinmenin güzel tarafları olduğu gibi bunun size kredi ve telefon faturası olarak geri döneceğini unutmayın!
T.
Takma ad: Nereden çıktı şimdi bu takma ad diye düşünmeyin. Bir çok kişi haber gruplarında tartışma listelerinde yada irc lerde birbirleriyle konuşurken takma isim kullanıyorlar. Mesela bu satırları yazan benim takma ismim spoonman.diğer bir pc yazarı ahmet köksal'ın takma ismi ayasofya. Size garip gelmesin her kes istediği takma ismi almakta özgür.
Telnet:internet sayesinde başka bilgisayarlara bağlanıp veri alabiliyoruz. Peki bağlandığımız bilgisayarı kontrol etmek mümkünmü? Evet telnet sayesinde mümkün. Bir bilgisayara telnet yapmak için bir kullanıcı ismine ve şifreye sahip olunması gerekir. Yani bağlanılan her makinaya telnet yapılamaz. Telnet yaptıktan sonra artık o makinayı kendi bilgisarınızmış gibi kullanabilirsiniz.
Turnet: Türkiye'de internet hizmeti veren resmi kuruluş. Türk telekoma bağlı olan turnet türkiye'deki bütün internet yükünü omuzlarında taşıyor. Bu yük altında sık sık ezilen turnet'in yakında 10mbit ile almanya'daki internet hızına ulaşacağı söylense de açılması bile yaklaşık bir seneyi bulduğu göz önüne alınırsa buna inanmanın çok zor olduğu açıkca görülmekte.
V.
Vrml: "virtual reality modelling language" in kısaltması. Internet'te imajların gönderilmesinin ne kadar zor olduğunu biliyoruz. Birde sözkonusu modeller yada vidao filmleri olunca iş daha da zorlanıyor. İşte herhangibir modelleme programı ile yapılmış modellerin internet hatlarında taşınması için kolay bir yol bulunmuş. Yapılan modelin uzaydaki bütün koordinat noktaları vrml dili kullanılarak metine dönüştürülüyor. Aynı şekilde model üzerindeki malzemede metin oluyor. Böylece internet hatlarından görüntü değil metin yollanmış oluyor. Karşı tarafta metini alan bilgisayar bu metni yeniden modele dönüştüryor, böylece normal yollardan yapılamayacak kadar uzun olan işlem çok kısa bir sürede gerçekleşebiliyor.
W.
Www: Artık ne olduğunu hepimiz biliyoruz. World wide webin kısaltması ve internetin en fazla kullanılan servisi. Daha fazla lafa gerek yok!
Y.
Yahoo!: Alta vista gibi yahoo!da bir arama makinası. Alta vista'ya göre daha küçük bir veritabanı kullansada en az alta vista kadar hızlı. Internet'te en fazla kullanılan arama makinalarından biri olan yahoo! Da kelime aratabiliyor yada kategorilenmiş başlıklara göre arama yapabilirsiniz.
Z.
Zzzzz: Internette bir yere bağlanmaya çalışırken çıkardığınız ses. Özellikle türkiye'de internet kullanıcıları bu sesi çokca çıkarıyorlar. Ne diyelim allah sabır versin.