Buji Hakkında Merak Ettikleriniz

[makinist]

BUJİ HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER


Otomobillerimiz için hep duyduğumuz, çoğumuzun uzun periyotlar içinde değiştirdiği ana parçalardan biridir ama aslı nedir , ne işe yarar , bize ne anlatır bunları merak edenler için ufak bir derleme toparlama yapalım

İçten yanmalı benzinli motorlarda hastanın termometresi gibi bujiler de, motorun sağlık ve performansını gösterirler. Tecrübeli bir mekaniker bu izleri takip ederek birçok sorunun temeline inebilir, yakıt/hava karışımı ve yakıt kalitesi hakkında bilgi edinebilir


Öncelikle bujinin yapısı :




Distribütör den aktarılan akımla, buji nin elektrodundan geçerek sıkışmış hava ve yakıtın ateşlenmesini sağlar. Ateşleme sırasında oluşan yüksek ısı , izolatör sayesinde dışarıya aktarılır. Bu durumda bujinin, ateşleme dışındaki bir diğer görevide yanma odasını soğutmaktır.

İzolasyon burnu (porselen), ateşleme tepe noktasından başlayıp porselenin metal kılıfla birleştiği yere kadar devam eder. Bujinin en sıcak noktası izolatörün üst noktası olduğundan, tepe noktası ısısı erken yada geç ateşlemede kritik bir rol oynar.

Binek araçlarda çalışma ısı aralığı 400C-850derece arasında olmalıdır. Eğer tepe noktası ısısı 400C altında olursa, ortadaki elektrodu çevreleyen izolatör üzerine yapışan (porselen) tortu ve karbon artıklarını yakıp, atamaz. Bu yüzden kalınlaşan tortu tabakası geç ateşlemeye yol açar. Eğer tepe noktası ısısı 850C üzerindeyse aşırı ısınmaya yol açar ve porselen izolatör ısınarak elektrodların erimesine yol açar. Bunun sonucu olarak erken ateşleme, patlama oluşarak motora ciddi zararlar verebilir.

Bu noktada Bujilerin ısı değerleri devreye girer. Her tür benzinli motorun çalışma prensibine göre ısı değerleri mevcuttur. Ateşleme noktasının görünüşü çalışma ısına bağlı olarak değişir. Bujiler için temel üç performans göstergesi vardır:

iyi, erken ateşleme, aşırı ısınma.

Erken ateşleme sınırı ile aşırı ısınma sınırı arasında kalan bölge en uygun çalışma bölgesidir ve bujinin kendi kendisini temizleyebildiği alan olarak adlandırılabilir.
Bu aralıktaki çalışma ısısı buji üzerinde biriken tortu ve karbon bileşiklerinin yakılarak atılabildiği ısıdır..


İzolatör porselen uzunluğu bujinin çalışma ısısı aralığını belirleyen baş faktördür. Porselen uzunluğu uzadıkça absorbe edilen ısı oranı azalır, kısaldıkça artar, ve yanma odasında oluşan ısı silindir çeperlerinden geçerek su kanallarındaki su aracılığı ile soğutulur. Bu durumda bujinin optimum çalışma ısısı yüksektir diyebiliriz ve sıcak buji tipine girer. Sıcak tipte bujiler porselen üzerindeki ısıdan çok yanma odasının ısısı sayesinde üzerindeki tortu ve karbon birikintilerden kurtulur, yani kalite ve ateşleme gücü ile tipinin ilgisi yoktur.


Soğuk tipteki bujilerin porselen boyu kısadır ve daha fazla ısı absorbe ederler. Isı daha kısa bir yoldan atılır ve bujinin optimum çalışma ısısı daha düşüktür. Daha soğuk ateşleme düzeyi motorun performans artırımı yapıldığı hallerde, ağır yük taşıma kapasitesi ya da kısa aralıklarla yüksek devirli çalışma ortamına uygundur. Soğuk tip bujiler ısıyı hızla uzaklaştırır ve erken ateşlemeyi engeller, elektrodların erimesini engeller. (Soğuk tipteki bujilerin performansını motorun ısısı etkiler, bujinin çalışma ısı aralığı değil).





Normal olan

Bujimiz bizlere , motorun sağlıklı çalıştığını , buji üzerinde herhangi bir kurum kalmadığını ve dolayısıyla dogru calısma sıcaklıgında işlevini sürdürdüğünü anlatmakta.




Mekanik Hasarlı


Bujimiz gördüğünüz üzere , herhangi bir yabancı obje vasıtasıyla detonasyona uğramış vaziyette. Kötü haber! Kapağın açılıp, başka bir yabancı maddenin pistonlara yada gömleğe hasar verip vermediğini kontrol etmek gerekiyor. Aynı zamanda subab yuvaları da kontrol edilmeli.




Aşırı Yağlanmış

Genellikle gömleğin yada pistonun bileziginin aşınması sebebiyle yağın üst yüzeyde çok barınmasından dolayı bujinin yağlanması söz konusu olur. Bu durumda işlevini tam yerine getiremez. Aynı zmnda karter havalandırma valfinin çalışmadığı yada yarım işlev gördüğü durumlarda , karterde biriken basınçlı yağın üst kısma çıkma durumu da olağandır ve sonucunda bujiyi bu hale getirir. Bu durumda da PCV(krank hava dönüşümü) ninde kontrol edilmesi gerekir. Resimdeki hal söz konusu ise açılıp , yatakları kontrol etmekte faydalı bir iş olacaktır.




Aşırı Isınmış


Genelde zayıf kalan sogutmalarda , çok fakir karışımda ve aşırı avans verilmiş ateşleme sonucu buji aşırı ısı sonucu tahrip olur. Sıcak tip buji bile seçilmiş olsa bile bu şartlar tekrarlanması dahilinde aynı bujiyle karşılaşmanız size süpriz olmayacaktır. Bu durumda yazılımın , intake sisteminin gözden geçirilmesi gerekir.



Iletkeni Donuklaşmış

Bu donuklaşmalar yada porselenin cam gibi olup iletkenliğini yitirmesi durumda genelde iletken sarı renge bürünür. Bu ise bize buji ısısının hızlı ve ağır koşulda aniden yükseldiğini gösterir. Sonuç olarak buji iri ufaklı yakabildiği parçacıkları yakamaz hale gelir ve iletken tabakaya yapışarak, aşırı ısınmalar sonucu bu tabakayı eritir. Bununla birlikte ateşlememeler ortaya çıkar.



Detonasyon

Patlamanın olağan zamanlaması dışında , aşırı ısınma ve ateşleme zamanlaması hatası sonucu anormal şiddette tekrar olmasıyla birlikte vuruntu (avans vurma) oluşur. Bu ekstra patlamanın sonucunda karışımı sıkıştıran piston büyük bir basınç uygulanır. Avans vurma şiddeti arttıkça piston ve yüzeyi hasar görmeye başlar. Kısacası Detonasyon, motorun sağlığına en büyük zarar veren hadise olarak adlandırılabilir.



Kurum Bağlamış

Zamanla yağmış yağ ve yakılamayan moleküllerin buji yüzeyine yapışması sonucu buji kurum bağlar ve işlevini kaybeder..



Aşınma

Aslen bu buji görevini iyi yerine getirmiş fakat , artık değişme zamanı gelmiş.



ALINTIDIR